UOKiK ukarał Vectrę za klauzule inflacyjne i nakazał zwrot dla konsumentów

Vectra zwiększała klientom opłaty miesiąc po zawarciu umowy, powołując się m.in. na wskaźnik poziomu inflacji. Wykorzystywane przez Vectrę klauzule do zmian wysokości opłat były abuzywne. Prezes UOKiK nałożył na spółkę ponad 68 mln zł kary.

Modyfikacje umów w czasie ich trwania, oparte na nieprzejrzystych kryteriach, są niezgodne z prawem. Na taką praktykę operatora komórkowego Vectra licznie skarżyli się konsumenci. Prezes UOKiK po przeprowadzonym postępowaniu wydał decyzję, w której:

• zakazał stosowania niedozwolonych postanowień umownych,
• nałożył na spółkę karę w wysokości ponad 68 mln zł (68 457 916 zł).

We wrześniu 2022 r. Vectra zaczęła stosować w umowach z konsumentami klauzule upoważniające do zmian obowiązujących warunków:

• wprowadzenia podwyżek,
• nowych, dotychczas nieprzewidzianych opłat.

Mogły być one związane ze wzrostem inflacji, jak i dotyczyć szeregu innych niedookreślonych okoliczności, np.

• wzrostu nakładów związanych ze świadczoną usługą,
• znaczącego rozszerzenia lub polepszenia funkcjonalności.

Postanowienia były napisane w niejasny sposób. Konsumenci nie mieli możliwości przewidzieć, jaki będzie ich wpływ na wysokość rachunków. Klauzule dawały spółce dowolność w zakresie tego, czy i kiedy dojdzie do podwyższenia opłat. Nie brały przy tym pod uwagę możliwości ich obniżenia, choćby na podstawie tych samych przesłanek.

Jak ustalił prezes UOKiK, Vectra wykorzystała kwestionowane klauzule i modyfikowała umowy na bazie zmian wysokości wskaźnika inflacji. Tym samym Vectra przerzucała na konsumentów całą odpowiedzialność za zmieniającą się sytuację gospodarczą. W tym samym czasie nowym klientom spółka w dalszym ciągu oferowała zawarcie umowy przy starych cenach. W niektórych przypadkach już w krótkim czasie po zawarciu umowy klienci dowiadywali się, że dojdzie do podwyżki.

Jak czytamy w zgłoszeniach konsumentów:

„Nieakceptowalny dla mnie jest fakt, że umowa została zawarta od 1 grudnia 2023, a już po 3 miesiącach, od marca 2024 opłata jest indeksowana. Jeżeli Vectra widzi wzrost kosztów działalności, to od samego początku cena za usługę powinna być wyższa. W ostatnich 3 miesiącach nie nastąpiły żadne istotne zdarzenia gospodarczo-ekonomiczne, które wpłynęłyby na wzrost cen”.

„Decyzję podjąłem na bazie ofert w styczniu. Zaakceptowałem stawkę, która będzie mnie obowiązywała przez najbliższe 2 lata, z ew. waloryzacją za 12 mcy zgodnie z inf. NBP o poziomie inflacji. Jednak waloryzacja nastąpiła 26.01.2024 !!!!!!!!!!!!! 3 dni później, z informacją, że od 1 marca będzie obowiązywał inny cennik niż ten, który wybrałem 3 dni temu”.

Klienci wskazywali także, że dochodziło do zmiany umowy o całoroczny kilkunastoprocentowy wskaźnik inflacji, nawet jeśli dana umowa w tym czasie nie obowiązywała. Pytali: „Dlaczego firma nie mogła przygotować oferty z uwzględnieniem prognozowanej inflacji za zeszły rok bez takich »zagrywek«?”.

Inny konsument podsumował:

„Gdybym miał informację, że firma Vectra podniesie cenę o pełny roczny wskaźnik umowy już po kilku miesiącach, nie podpisałbym jej, wybierając ofertę od firmy konkurencyjnej”.

Kto nie godził się na nowe warunki i chciał odstąpić od umowy, musiał liczyć się z poniesieniem konsekwencji finansowych za przedterminowe jej rozwiązanie

Niedozwolone postanowienia przewidywały, że każdy, nawet najmniejszy wzrost wskaźnika pozwalał na podwyżkę ceny. Na tym uprawnienia Vectry się nie kończyły. Równolegle spółka mogła podnieść cenę z podobnych powodów, np. argumentując wzrostem kosztów lub nakładów związanych ze świadczoną usługą.

– Zawierając jako konsumenci umowę, powinniśmy wiedzieć, ile będziemy za daną usługę co miesiąc płacić. Cena jest kluczowym elementem wpływającym na decyzje o zawarciu umowy. Powinna być jasno i zrozumiale nam komunikowana. Jeśli przedsiębiorca kusi konsumenta atrakcyjną ofertą po to, by wkrótce po zawarciu umowy podnieść cenę, opierając się na wskaźnikach sprzed jej zawarcia, to klauzul, które na to pozwalają, nie można uznać za obiektywne i uczciwe – mówi prezes UOKiK, Tomasz Chróstny.

Umowy na czas oznaczony nie powinny podlegać jednostronnym zmianom w zakresie ich istotnych elementów, np. ceny

Z kolei zmiany cen usługi kontraktu zawieranego na czas nieokreślony mogą być uzależnione od odpowiednich postanowień przewidzianych jeszcze przed zawarciem umowy. Jednocześnie konsumenci powinni mieć w takich sytuacjach prawo rezygnacji bez ponoszenia dodatkowych obciążeń finansowych.

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny ukarał Vectrę karą finansową w wysokości ponad 68 mln zł

Po uprawomocnieniu się decyzji spółka będzie musiała również:

• zwrócić uprawnionym konsumentom sumę uiszczonych podwyżek abonamentowych,
• poinformować na swojej stronie internetowej oraz na Facebooku o zaprzestaniu stosowania abuzywnych klauzul.

10 listopada br. wejdzie w życie Prawo Komunikacji Elektronicznej, a wraz z nim szereg zmian, które wzmocnią ochronę konsumentów na rynku usług telekomunikacyjnych. Większa transparentność i nowe rozwiązania pomogą ustrzec użytkowników przed nieuzasadnionymi opłatami i niechcianymi usługami. Część zmian dotyczy również klauzul modyfikacyjnych.

Najważniejsze zmiany:

• Koniec z umowami zawieranymi w pośpiechu. Nowe przepisy zakazują zawierania umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych podczas nieumówionych wizyt w domu konsumenta. Takie umowy będą nieważne.
• Ograniczenie wysokości odszkodowania dla dostawcy usług. W przypadku wypowiedzenia umowy przez abonenta odszkodowanie dla dostawcy nie będzie mogło przekroczyć sumy pozostałych do zapłaty opłat abonamentowych.
• Zmiana warunków umowy na czas określony tylko w nadzwyczajnych sytuacjach. Dostawca będzie mógł zmienić warunki umowy na czas określony tylko wtedy, gdy zajdą obiektywne okoliczności, na które nie ma wpływu i których nie mógł przewidzieć (np. utrata infrastruktury potrzebnej do świadczenia usług w wyniku pożaru).
• Jasne zasady zmian w umowach na czas nieokreślony. Zmiany w umowach na czas nieokreślony będą dopuszczone tylko wtedy, gdy taka możliwość została odpowiednio przewidziana w umowie.
• Większa kontrola nad usługą fakultatywnego obciążania rachunku. Usługa ta będzie mogła zostać uruchomiona tylko po uzyskaniu zgody abonenta. Każde obciążenie rachunku opłatami za dodatkowe usługi (gry, loterie, granie na czekanie) będzie wymagało dodatkowej autoryzacji. Konsument będzie mógł wybrać próg kwotowy dla tej usługi.