Polacy uodparniają się na zmianę klimatu – nowy raport „Ziemianie Atakują!”

Skutki przegrzewania się planety stają się coraz bardziej widoczne również w Polsce. Mimo to – a może właśnie dlatego – zanika wśród Polaków poczucie alarmującego zagrożenia. Tak wynika z najnowszej, czwartej edycji raportu „Ziemianie Atakują!”.

Agencja Lata Dwudzieste i Kantar Polska przeprowadziły ogólnopolskie badanie opinii o świadomości Polek i Polaków na temat zmian klimatu i powiązanych zagadnień. Na potrzeby raportu „Ziemianie Atakują!” agencje zbadały związane z tym postawy.

Tegoroczny raport zwraca uwagę, że coraz słabiej przekonuje nas alarmistyczna narracja na temat klimatu

Zdominowała ona dyskusję o stanie środowiska kilka lat temu. Grupa osób gotowych do działań i poświęceń stopniała do zaledwie 5 proc. Mniej osób (spadek z 78 proc. do 63 proc.) uważa też, że stan Ziemi wymaga natychmiastowych działań naprawczych. Tylko 46 proc. popiera wprowadzenie przez rządy ograniczeń. Polacy coraz bardziej uodparniają się na zmianę klimatu, przynajmniej we własnym mniemaniu.

Pokazuje to potrzebę opowiedzenia zielonej transformacji na nowo

„Mam wywalone i żyję”. To cytat z jednej z internetowych dyskusji na temat zmian klimatu, przytoczony przez autorów raportu. Dobór wypowiedzi jest subiektywny, ale też reprezentatywny dla postawy sporej części Polek i Polaków wobec zagrożeń środowiskowych. Bezradność miesza się z obojętnością i wyparciem problemu oraz zwrotem w stronę dbania o własny komfort.

O tym, że podejście to zyskuje zwolenników, przekonuje ogólnopolskie badanie, na którym opiera się raport. Kantar Polska przeprowadził je jeszcze przed wrześniowymi powodziami w Sudetach, ale podczas drugiego najgorętszego sierpnia w historii. Pokazuje ono, że odsetek osób świadomych zmian klimatu nadal jest znaczny. Zmalał jednak udział tych, którzy obawiają się ich skutków – teraz to 63 proc. wobec 78 proc. w 2020 r.

– Taki wynik nie oznacza, że trzeba już przestać mówić o klimacie. Oznacza natomiast, że trzeba przestać straszyć ludzi i pouczać ich, licząc na to, że poczują się odpowiedzialni za Planetę. Zamiast tego musimy zacząć z ludźmi szczerze rozmawiać, co się dzieje, co nas czeka i jak możemy sobie z tym poradzić. Ten raport jest dla polityków, samorządowców, dużych i małych firm oraz organizacji pozarządowych. Dla wszystkich, którzy chcą podejmować mądre i odpowiedzialne decyzje – mówi Mateusz Galica, partner zarządzający w agencji Lata Dwudzieste.

Coraz mniej chętnych na ratowanie świata

Pierwsza edycja raportu „Ziemianie atakują!” ukazała się w 2019 r. Wtedy przez cały świat przetaczały się serie strajków klimatycznych z udziałem przede wszystkich szkolnej młodzieży. Uczniowie urywali się z zajęć, by od dorosłych (zwłaszcza od przywódców politycznych) domagać się podjęcia działań dla ochrony klimatu i zatrzymania wzrostu temperatur na poziomie 1,5°C.

Ich głos usłyszało najwyraźniej wtedy też polskie społeczeństwo. Tak wysokiej deklarowanej świadomości ekologicznej i gotowości do działania nie pokazały kolejne edycje badania.

Dziś po tamtym „zielonym karnawale” prawie nie ma już śladu. Bariera 1,5°C zostanie przekroczona w tej dekadzie. Z problemem przegrzewającego się klimatu będziemy zmagać się zapewne przez całe życie. To wiedza szczególnie nieprzyjemna dla młodych, którzy porzucają misję „ratowników świata”. Zasilają natomiast segment polskiego społeczeństwa opisany jako „Dobrzeżyje”.

Przedstawiciele tego segmentu nie są przekonani, że stan środowiska jest poważny. A nawet jeśli jest, to na pewno nie z ich winy. Dziś należy do niego aż 39 proc. Polek i Polaków. Jednocześnie o ponad połowę skurczyła się grupa określona jako „Nieczekajowie”, gotowa aktywnie działać dla planety. Badacze dziś zaliczyliby do niej zaledwie co dwudziestą osobę w Polsce.

– Zbieramy owoce roztoczenia przed ludźmi wizji globalnej katastrofy w połączeniu ze zrzuceniem odpowiedzialności za naprawę sytuacji na indywidualne osoby. Zwłaszcza młode, które według popularnych kilka lat temu narracji miały przecież naprawić świat. Od kolejnych rządów dostają głównie źle komunikowane nakazy, które na dodatek ciągle się zmieniają, a od biznesu greenwashing pozorujący działania. Nic dziwnego, że wypisują się z tej imprezy – komentuje Marta Marczuk, współtwórczyni raportu i partnerka w agencji Lata Dwudzieste.

Tegoroczny raport „Ziemianie atakują!” został zrealizowany dzięki wsparciu kilkunastu partnerów

To firmy i instytucje, które wykupiły cegiełki. W ramach współpracy partnerzy otrzymali możliwość dodania własnych pytań do kwestionariusza badawczego. Część uzyskanych z nich wyników znalazła się w raporcie wraz z komentarzami specjalistów z danych branż powiązanych. Partnerami merytorycznymi projektu są:

• UN Global Compact Network Poland,
• Forum Odpowiedzialnego Biznesu.

Nowa publikacja Lat Dwudziestych jest w większym stopniu niż poprzednie zielonym przewodnikiem dla biznesu i samorządów. Raport dostępny jest bezpłatnie do pobrania. Poza analizą badania opinii zawiera artykuły 40 ekspertów i ekspertek z różnych obszarów wiedzy o środowisku. Są tam podpowiedzi, jak lepiej zrozumieć sytuację, w której się znaleźliśmy, a także sugestie, co robić dalej.

Czwartą edycję „Ziemian” wspierają:

• główni patroni: Narodowe Centrum Kultury, Orange Polska, Grupa Żabka,
• patroni: Allegro, BNP Paribas Bank Polska, Colliers, Ikano Bank Polska, IKEA, L’Oréal, Rekopol i Grupa Wirtualna Polska,
• patroni wspierający: Forum Odpowiedzialnego Biznesu i OGL Service Polska.

Badanie przeprowadził Kantar Polska. Wspomaganą AI syntezę raportu przygotował Swarmcheck. Patronat honorowy nad „Ziemianami” objął Prezydent m.st Warszawy (Urząd m.st. Warszawy). Raport został zrecenzowany przez Radę Klimatyczną przy UN Global Compact Network Poland.

Doceniasz naszą pracę?

Postaw espresso redaktorom i pomóż tworzyć jeszcze lepsze treści.